-
1 ечь
жһөйләү, телмәр, һүҙ -
2 речь
1. жтел2. жһүҙ, һөйләшеү, әңгәмә3. жтелмәр -
3 доклад
-
4 неезженый
1. прил.не приученный к ездеөйрәтелмәгән, егелмәгән2. прил.ненаезженный(күптән) йөрөлмәгән, әҙ йөрөлгән -
5 непоправимость
-
6 непоправимый
-
7 речевой
-
8 связность
жбәйләнешле булыу, бәйләнешлелек, төҙөклөк -
9 слово
1. сһүҙ2. сречьтел, телмәр, һөйләү3. собещаниебиргән һүҙ, вәғәҙә4. сфекер, һүҙ5. ссығыш, һүҙ6. с мн. словатекст песни(йырҙың) һүҙҙәре (тексы)без дальних (лишних) слов — һүҙҙе оҙаҡҡа һуҙмайынса, оҙон һүҙҙең ҡыҫҡаһы
к слову (сказать) — әйткәндәй, әйтмәксе, һүҙ уңында әйткәндә
на словах: — 1) (устно) телдән
2) (только в разговоре) һүҙҙә генә; не находить слов — һүҙ таба алмау, юғалып ҡалыу
одним словом — бер һүҙ менән әйткәндә, ҡыҫҡаһы
по словам —: 1) әйтеүенсә, әйткәнсә
2) (как говорит, учит кто-л.) әйтеүе (өйрәтеүе, яҙыуы) буйынса; слово в слово — бәйнә-бәйнә, һүҙмә-һүҙ
слово за слово — һүҙ артынан һүҙ, һүҙ эйәрә һүҙ
словом не обмолвиться — бер һүҙ ҙә әйтмәү, бер һүҙ ҙә өндәшмәү
слов нет — һүҙ ҙә юҡ, әлбиттә, ысынлап та
с чужих слов — кеше аша ғына ишетеп, кеше һүҙенә нигеҙләнеп
-
10 физиология
1. жфизиологияорганизмдың функцияларын, улар менән идара итеүҙе өйрәнә торған фән2. ж перен.грубая чувственностьшәһүәтфизиология звуков речи — телмәр өндәре физиологияһы (фонетиканың телмәр аппараты төҙөлөшөн һәм уның эшмәкәрлеген өйрәнеү бүлеге)
-
11 фоноскоп
мфоноскоптелмәр өндәрен һәм телмәр аппараты үҙенсәлектәрен өйрәнә торған прибор -
12 аллитерация
ж; лит.аллитерациянәфис телмәрҙең тәьҫирен көсәйтеү өсөн һүҙҙәрҙә бер төрлө тартынҡыларҙы билдәле тәртиптә туплап биреү алымы -
13 алогизм
малогизм, логикаһыҙлыҡлогик эҙмә-эҙлелеге булмаған, ҡапма-ҡаршылыҡлы фекер һәм телмәр -
14 артикуляция
ж; лингв.артикуляциятеге йәки был өндө әйткәндә телмәр ағзаларының торошо -
15 ассимиляция
1. жассимиляция, оҡшашыуассимиляция звуков — телмәр өндәренең ҡайһы бер сифаттарының оҡшашыуы, өндәр ассимиляцияһы
2. ж биол.үҙләштереү, һеңдереү -
16 афоризм
мафоризмтәрән мәғәнәле ыҡсым һүҙбәйләнеш, һөйләм, мәҡәл -
17 афористичность
-
18 аффективный
-
19 безыскусственность
-
20 бессвязный
прил.бәйләнешһеҙ, өҙөк-өҙөк
См. также в других словарях:
телмәкер — (ТЕЛМӘКЕРЛЕК) – диал. Теленә салынучан, телләшүчән … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
телмәр — диал. Озын нотык; рус. Речь … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
телмә-телмә — 1. Бергә торган телемнәр рәвешендә телемләп 2. Тасма тасма, буй буй … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
телмәрче — диал. 1. Оратор, нотыкчы 2. Кош телен белүче, кошлар сайравына карап багучы күрәзә 3. бор. Тәрҗемәче, тылмач; дастан сөйләүче акын … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
сүтелмә — с. Сүтеп җыеп йөртелә торган, файдаланмаган вакытта сүтеп куела торган сүтелмә уенчыклар … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
элмә-телмә — рәв. Теткәләнеп, таушалып, тотар җире калмыйча … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
аноним — 1. и. Үзенең исемен яшерүче автор 2. с. Исеме билгеле булмаган, үз исемен күрсәтмәгән 3. и. Авторы күрсәтелмәгән хат, мәкалә 4. с. Авторы күрсәтелмәгән, авторсыз … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
очрак — 1. Булган хәл, вакыйга, маҗара (гадәттән көтелмәгән, уйланмаган). Күз алдында торган яки күреп үтелгән факт, мисал. 2. Нәр. б. эшләргә мөмкинлек тудырган шарт, уңайлы, җайлы момент, форсат 3. Көтелмәгәндә килеп чыккан хәл … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
сюрприз — Искәрмәгәндә бирелә торган, көтелмәгән бүләк һ. б. ш. нәрсә. Искәрмәстән килеп чыккан, көтелмәгән берәр эш хәл … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
һөҗүм — 1. Дошман оборонасын өзеп алга бару максаты белән үткәрелгән сугыш хәрәкәтләре. Басып алу, җимерү, зур зыян китерү максаты белән дошманга каршы кинәт, көтелмәгән хәрәкәт; атака, удар. Дошманның нин. б. илгә, территориягә, көчләп басып керүе. с.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
қозықұйрық — 1 1. (Жамб.: Сар., Тал., Шу, Қорд.; Шымк.: Сайр., Арыс) саңырауқұлақ. Қ о з ы қ ұ й р ы қ т ы майға қуырып адам жесе де болады (Жамб., Сар.). Қ о з ы қ ұ й р ы қ жалпақ боп түріліп шығады (Шымк., Сайр.). Мына бөктерлерде не көп, қ о з ы қ ұ й р ы … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
